Qur’onda va hadislarda nogironlar haqida shunday deyilgan,
Islom dini nogiron kishilarga nisbatan mehribonlik va adolat bilan munosabatda bo‘lishni targ‘ib qiladi. Qur’on oyatlari va Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) ning hadislarida nogironlar huquqlari, ularga yordam berish fazilati va Allohning huzuridagi maqomlari haqida ko‘plab dalillar bor.
Alloh taolo nogironlarni, xususan, jismoniy imkoniyati cheklanganlarni mas’uliyatsiz qoldirmagan va ular o‘z qobiliyatlariga qarab mas’uliyatga ega bo‘lishini bildirgan:
“Ko‘r kishiga (jihodga chiqmaslikda) ayb yo‘q, oqsoq kishiga ayb yo‘q va bemor kishiga ham ayb yo‘q...”
(An-Nur surasi, 61-oyat)
Bu oyat Islom dinining adolatli ekanini ko‘rsatadi. Ya’ni, agar biror kishining jismoniy imkoniyati cheklangan bo‘lsa, unga mashaqqatli majburiyatlar yuklanmaydi. Masalan, jihod yoki og‘ir vazifalar ular uchun majburiy emas.
Alloh bandaning jismoniy holatini emas, uning qalbidagi iymon va yaxshi amallarini muhim deb biladi:
“Albatta, Alloh sizlarning qiyofalaringizga va mol-mulkingizga emas, qalblaringiz va amallaringizga qaraydi.”
(Muslim, 2564-hadis)
Bu oyat va hadis nogiron kishilarni jamiyatning to‘laqonli a’zolari sifatida ko‘rish va ularning ruhiy quvvatini qadrlash muhimligini anglatadi.
Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) nogironlarga yordam berishni katta savob deb bilganlar:
“Zaiflarga (nogiron va muhtojlarga) yordam bering, chunki sizlar rizq-u ro‘zni va g‘alabani faqat zaiflaringiz sababli olasizlar.”
(Abu Dovud, 2594-hadis)
Bu hadis nogiron va muhtoj kishilar jamiyatning barakasi ekanini ko‘rsatadi. Ularga yordam berish orqali Allohning rahmati va rizqi ortishi mumkin.
Payg‘ambarimizning nogiron sahobalarga alohida mehrli va adolatli bo’lganlar. Rasululloh (s.a.v.) nogironlarni jamiyatning bir qismi deb bilib, ularga muhim lavozimlarni ham topshirganlar. Masalan:
Abdulloh ibn Umm Maktum (r.a.) – ko‘zi ojiz sahoba bo‘lib, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Madinadan tashqariga chiqib ketgan paytda uni Madina hokimi qilib tayinlaganlar.
Bu voqea nogiron kishilar ham yetakchi bo‘lishi mumkinligini va ularga imkoniyat yaratish lozimligini ko‘rsatadi.
Nogironlarning sabr qilishi va ularga beriladigan mukofot
Rasululloh (s.a.v.) aytdilar:
“Kim ikki ko‘zini yo‘qotsa va sabr qilsa, Alloh unga jannatni ato qiladi.”
(Buxoriy, 5653-hadis)
Bu hadis nogiron kishilar uchun katta dalda va umid baxsh etadi. Sabrlari evaziga ularga jannat va’da qilingan.
Islom nogiron kishilarga nisbatan adolat va mehribonlik bilan munosabatda bo‘lishni ta’kidlaydi. Qur’onda nogironlar majburiyatlar jihatidan yengilliklarga ega ekani va jamiyatda ularga hurmat bilan munosabatda bo‘lish kerakligi bayon qilingan. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) esa nogironlarni qadrlab, ularga yordam berishning katta savob ekanini bildirganlar.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlarini ta'minlash va ularni qo‘llab-quvvatlash masalasiga alohida e'tibor qaratib kelmoqdalar.
2021-yil 21-dekabr kuni Prezident "Nogironligi bo‘lgan shaxslarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ularning bandligiga ko‘maklashish hamda ijtimoiy faolligini yanada oshirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi qarorni imzoladi. Ushbu qaror nogironligi bo‘lgan shaxslarni ish bilan ta'minlash va ularning ijtimoiy faolligini oshirishga qaratilgan.
Jumladan 2024-yil Parijda o’tkazilgan yozgi Paralimpiya o’yinlarida vatanimiz yoshlari mardonavor o’rnak bo’ldilar.
O‘zbekiston Paralimpiya o‘yinlarini 13-o‘rinda yakunladi, bu — mamlakatning eng yaxshi ko‘rsatkichi
Parijda o‘tgan XVII yozgi Paralimpiya o‘yinlarida O‘zbekiston 10 ta oltin, 9 ta kumush va 7 ta bronza medalini (jami 26 ta) qo‘lga kiritib, medallar jadvalida 13-o‘rindan joy oldi, Osiyoda esa Xitoy va Yaponiyadan keyin uchinchi bo‘ldi. Bu — mamlakat tarixidagi eng yaxshi natija.
O‘zbekiston Paralimpiya o‘yinlarini 13-o‘rinda yakunladi, bu — mamlakatning eng yaxshi ko‘rsatkichi
Fransiyaning Parij shahrida XVII yozgi Paralimpiya o‘yinlari yakuniga yetdi. 28-avgust — 8 cyentyabr kunlari o‘tkazilgan o‘yinlarda O‘zbekiston delegatsiyasi 10 ta oltin, 9 ta kumush va 7 ta bronza, jami 26 ta medalga sazovor bo‘ldi.
Bu bilan paralimpiyachilar medallar jamg‘arish bo‘yicha o‘z tarixidagi eng yaxshi natijani qayd etib, 168 ta davlat ichida umumjamoa hisobida 13-o‘rinni egalladi. Ushbu natija bilan delegatsiya Osiyo mamlakatlari orasida Xitoy va Yaponiyadan keyin uchinchi o‘ringa, shuningdek, Markaziy Osiyo mamlakatlari orasida eng yaxshi ko‘rsatkichga ega bo‘ldi.
Prezidentimiz Mirziyoyevning bu kabi tashabbuslari nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlarini himoya qilish va ularning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlashga qaratilgan sa'y-harakatlarning yorqin namunasidir.
Shunday ekan, har bir musulmon nogiron kishilarni jamiyatning muhim qismi deb bilishi, ularga hurmat bilan munosabatda bo‘lishi va imkon qadar yordam qo‘lini cho‘zishi
Islom dini nogiron kishilarga nisbatan mehribonlik va adolat bilan munosabatda bo‘lishni targ‘ib qiladi. Qur’on oyatlari va Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) ning hadislarida nogironlar huquqlari, ularga yordam berish fazilati va Allohning huzuridagi maqomlari haqida ko‘plab dalillar bor.
Alloh taolo nogironlarni, xususan, jismoniy imkoniyati cheklanganlarni mas’uliyatsiz qoldirmagan va ular o‘z qobiliyatlariga qarab mas’uliyatga ega bo‘lishini bildirgan:
“Ko‘r kishiga (jihodga chiqmaslikda) ayb yo‘q, oqsoq kishiga ayb yo‘q va bemor kishiga ham ayb yo‘q...”
(An-Nur surasi, 61-oyat)
Bu oyat Islom dinining adolatli ekanini ko‘rsatadi. Ya’ni, agar biror kishining jismoniy imkoniyati cheklangan bo‘lsa, unga mashaqqatli majburiyatlar yuklanmaydi. Masalan, jihod yoki og‘ir vazifalar ular uchun majburiy emas.
Alloh bandaning jismoniy holatini emas, uning qalbidagi iymon va yaxshi amallarini muhim deb biladi:
“Albatta, Alloh sizlarning qiyofalaringizga va mol-mulkingizga emas, qalblaringiz va amallaringizga qaraydi.”
(Muslim, 2564-hadis)
Bu oyat va hadis nogiron kishilarni jamiyatning to‘laqonli a’zolari sifatida ko‘rish va ularning ruhiy quvvatini qadrlash muhimligini anglatadi.
Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) nogironlarga yordam berishni katta savob deb bilganlar:
“Zaiflarga (nogiron va muhtojlarga) yordam bering, chunki sizlar rizq-u ro‘zni va g‘alabani faqat zaiflaringiz sababli olasizlar.”
(Abu Dovud, 2594-hadis)
Bu hadis nogiron va muhtoj kishilar jamiyatning barakasi ekanini ko‘rsatadi. Ularga yordam berish orqali Allohning rahmati va rizqi ortishi mumkin.
Payg‘ambarimizning nogiron sahobalarga alohida mehrli va adolatli bo’lganlar. Rasululloh (s.a.v.) nogironlarni jamiyatning bir qismi deb bilib, ularga muhim lavozimlarni ham topshirganlar. Masalan:
Abdulloh ibn Umm Maktum (r.a.) – ko‘zi ojiz sahoba bo‘lib, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Madinadan tashqariga chiqib ketgan paytda uni Madina hokimi qilib tayinlaganlar.
Bu voqea nogiron kishilar ham yetakchi bo‘lishi mumkinligini va ularga imkoniyat yaratish lozimligini ko‘rsatadi.
Nogironlarning sabr qilishi va ularga beriladigan mukofot
Rasululloh (s.a.v.) aytdilar:
“Kim ikki ko‘zini yo‘qotsa va sabr qilsa, Alloh unga jannatni ato qiladi.”
(Buxoriy, 5653-hadis)
Bu hadis nogiron kishilar uchun katta dalda va umid baxsh etadi. Sabrlari evaziga ularga jannat va’da qilingan.
Islom nogiron kishilarga nisbatan adolat va mehribonlik bilan munosabatda bo‘lishni ta’kidlaydi. Qur’onda nogironlar majburiyatlar jihatidan yengilliklarga ega ekani va jamiyatda ularga hurmat bilan munosabatda bo‘lish kerakligi bayon qilingan. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) esa nogironlarni qadrlab, ularga yordam berishning katta savob ekanini bildirganlar.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlarini ta'minlash va ularni qo‘llab-quvvatlash masalasiga alohida e'tibor qaratib kelmoqdalar.
2021-yil 21-dekabr kuni Prezident "Nogironligi bo‘lgan shaxslarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ularning bandligiga ko‘maklashish hamda ijtimoiy faolligini yanada oshirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi qarorni imzoladi. Ushbu qaror nogironligi bo‘lgan shaxslarni ish bilan ta'minlash va ularning ijtimoiy faolligini oshirishga qaratilgan.
Jumladan 2024-yil Parijda o’tkazilgan yozgi Paralimpiya o’yinlarida vatanimiz yoshlari mardonavor o’rnak bo’ldilar.
O‘zbekiston Paralimpiya o‘yinlarini 13-o‘rinda yakunladi, bu — mamlakatning eng yaxshi ko‘rsatkichi
Parijda o‘tgan XVII yozgi Paralimpiya o‘yinlarida O‘zbekiston 10 ta oltin, 9 ta kumush va 7 ta bronza medalini (jami 26 ta) qo‘lga kiritib, medallar jadvalida 13-o‘rindan joy oldi, Osiyoda esa Xitoy va Yaponiyadan keyin uchinchi bo‘ldi. Bu — mamlakat tarixidagi eng yaxshi natija.
O‘zbekiston Paralimpiya o‘yinlarini 13-o‘rinda yakunladi, bu — mamlakatning eng yaxshi ko‘rsatkichi
Fransiyaning Parij shahrida XVII yozgi Paralimpiya o‘yinlari yakuniga yetdi. 28-avgust — 8 cyentyabr kunlari o‘tkazilgan o‘yinlarda O‘zbekiston delegatsiyasi 10 ta oltin, 9 ta kumush va 7 ta bronza, jami 26 ta medalga sazovor bo‘ldi.
Bu bilan paralimpiyachilar medallar jamg‘arish bo‘yicha o‘z tarixidagi eng yaxshi natijani qayd etib, 168 ta davlat ichida umumjamoa hisobida 13-o‘rinni egalladi. Ushbu natija bilan delegatsiya Osiyo mamlakatlari orasida Xitoy va Yaponiyadan keyin uchinchi o‘ringa, shuningdek, Markaziy Osiyo mamlakatlari orasida eng yaxshi ko‘rsatkichga ega bo‘ldi.
Prezidentimiz Mirziyoyevning bu kabi tashabbuslari nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlarini himoya qilish va ularning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlashga qaratilgan sa'y-harakatlarning yorqin namunasidir.
Shunday ekan, har bir musulmon nogiron kishilarni jamiyatning muhim qismi deb bilishi, ularga hurmat bilan munosabatda bo‘lishi va imkon qadar yordam qo‘lini cho‘zishi
Navoiy viloyati bosh imom xatibining xotin-qizlar masalalari bo’yicha
o’rinbosari G.Usmonova
