Ota – aql, Ona – idrok
“Shahar tojini izlama, ota-onang roziligini izla!”
Odatda otani “Padari buzrukvor”, onani esa “Mehribon volida” deymiz. Chunki, har bir inson uchun otadan ulug` qadrdon, onadan mehribon va yaqin kishi yo`q. Ular siz bilan bizni dunyoga keltirib, ko’z qorachig`idek asrab avaylab voyaga yetkazibgina qolmasdan hamma vaqt quyosh yanglig` hayotimizga nur ato etadilar, tunimizni yorug`, yo`llarimizni oydin qiladilar. Shu boisdan ham, eng go`zal dostonlar, eng yaxshi qo`shiqlar, eng yoqimli kuylar ana shu ulug` zotlarga bag`ishlangani bejiz emas.
Xalqimiz ijodidagi eng mazmunli sahifalar ham ota-onalarga bag`ishlagandirlar.
Ota – aql, ona – idrok.
Otangni quyosh deb bilsang,
Onangni oy deb bil!
Ona kulsa xona to`lar,
Ota kulsa g`aming
Otasini og`ritgan el ichida xor bo`lur,
Onasini og`ritgan parcha nonga zor bo`lur.
kabi hikmatlarning har birida hayotiy haqiqat, buyuk insoniylik aks etgan deya olamiz. Ota-onalarni behad ulug`lovchi, ularning nuroniy, tiniq va nurafshon siymolarini gavdalantiruvchi ajoyib dostonlar, ertaklar, afsonalar, naql-rivoyatlar ham talaygina. Ulardan biri:
Hikoyat: kunlardan bir kun yurtni yov bosibdi. Elni tig`dan o`tkazibdi, ekinzorlarni yondiribdi, talab vayron qilibdi. Navbat bir mushtipar onaga kelibdi. Onaning bir o`g`li va bir qizi bo’lib, ularni haddan ziyod yaxshi ko`rar, ular uchun hatto jonini berishga ham tayyor ekan. Bosqinchi shoh onani sinab ko`rmoqchi bo`libdi:
— Seni o`ldirmoqchi emasman, katta bo`lganida qasos olishi mumkin bo`lgan o’g’lingni o’ldirmoqchiman. Aytishlariga qaraganda, ona farzandlari uchun jonini berishga ham tayyor emish. Menga joning emas, charosdek chiroyli ko`zlaring kerak. Bordi-yu o`ng ko`zingni o`yib bersang o`g`ling omon qoladi, bo`lmasa qatl qilaman – debdi.
Ona:
— (O`ylab ham o`tirmay) Ko`zim kerak bo’lsa o`yib ol, ammo bolamga tegma, — debdi. Jallodlar onaning o`ng ko`zini o`yib olishibdi, ona oh deb og`iz ochmabdi Qonxo`r shoh:
— Endi chap ko`zingni bersang qizing ham sog` qoladi, — debdi.
Ona hech ikkilanmay rozi bo`libdi. Jallodlar onaning chap ko`zini ham o`yib olishibdi. Onaizor ikki ko`zidan ajralibdi-yu, bolalari omon qolibdi. Bu orada el bahodirlari qo`zg`olib, bosqinchi podshoni yurtdan quvib chiqarishibdi. Ona mehri, jasorati oldida bosh egib, xaloyiq uni yurtga boshliq etib tayinlabdi. Ikki ko`zidan ayrilgan ona o`g`lini o`ng ko`zi, qizini chap ko`zi qilib, uzoq yashabdi, yurtni adolat bilan boshqaribdi.
Ona – endi tili chiqa boshlagan norasida go`dakning ilk bor aytiladigan so`zi. Bu so`z umrbod uning tilidan tushmaydi, dilidan ketmaydi. Boshida shafoatli kunlar
mavjurganda ham yoki og`ir kunlar tushib, nochor ahvolda qolgan chog`larida ham lablarining beixtiyor: “Ona!” – deya shivirlashini, kim bilmaydi deysiz!
Qani ko`raylik-chi, ona so`zi nimani anglatar ekan? Ona so`zi uchta harfdan iborat bo`lib, u o`zida oriyat, nafosat, andisha so`zlarining ma’nolarini to`liq mujassamlashtirgandir. Bular pokizalik, ma’naviyat, go`zallik uyg`unlashib Ona so`zi bunyod bo`ladi. Ona u fozila, oqila, komila. U e’tiqod, mehr-muxabbat va nafosat gulshaninng sohibasi. Bu so`z yashash umidi, hayotga tashnalik, dunyoni anglashning boshlanishi demakdir.
Go`dak qalbini isituvchi ilk nur onaning mehr-muxabbatga to`la ko`zidan tushadi. Onaning jo`shqin va so`nmas mehri hamisha va hamma yerda bolasi bilan, bu mehr samodek cheksiz, musaffo havodek zarur va sahiydir.
Ayolni sevmagan, ardoqlamagan, kuylamagan kim bor dunyoda. Ehe, dunyoda ne-ne ulug` zotlar, sohibqironlar, sarkardalar, sultonlar, donishmandlar, daholar o`tmadi deysiz. Bugungi ayol – uy bekasi, xizmatchi, olima, agronom, lekin, bu bir tomon, ammo u birinchi galda, kelgusi avlodni dunyoga keltiruvchi ona. Bu moborak, ulug` zot haqida qancha so`z yuritsak, shuncha oz.
“Dunyo tor bo`lganda ham, ona bag`ri keng!”.
“Onani derlar – yerning quyoshi, bashariyat aqlu hissining boshi”.
“Onaning bir qo`li beshikni, ikkinchi qo`li dunyoni tebratadi”.
Oilada otaning ta’sir kuchi katta ekanligini faqat yoshlik yillaridagina emas, balki ulg`aygandan keyin ham his qilasan kishi. O`z otasini mehribon, g`amxo`r, talabchan, odil inson deb atay oladigan odamgina baxtlidir.
Ota bola uchun mustahkam tayanch, or-nomus, kelajagi yo`lidagi orzu-umidi, haqiqat va adolat posbosi. Ijtimoiy va mehnat faoliyati bilan, yaxshi axloqi va xulqi bilan o`rnak, har bir yaxshi ishda ustoz, murabbiy, saxovat va muruvvat maktabidir.
Oqil bobo shunday deydi: “Ey o`g`lonlarim, qizaloqlarim, yoshlikdan boshlab ota-onangizni qadriga yeting, ularning hurmati, izzat-ikromini joyiga qo`ying, aytganlaridan chiqmang. Chunki, ota-ona hech qachon yomon bo`l demaydi. Aksincha, o`zini o`tu suvga urib bolam bezavol o`ssin, voyaga yetib, katta hayotga qadam qo`ysin deb, o`zini fido qilgudek bo’ladi. Baxt-saodatingiz, kelajagingiz yo`lida fidoiylik ko`rsatishadi”.
“Otani – quyosh, onani — oy” deb bilgan xalqimiz ularning qadriga yetish, e’zozlash, boshga ko`tarish, padari buzrukvorining tuz haqini, volidayi mehribonining sut haqini oqlash har bir o`g`il-qizning vijdoniy burchi ekanligini alohida uqtiradi.
“Quyoshdan so`rashibdi: Sening haroratingdan zo`rroq harorat bormi?”
“Bor – javob beribdi Quyosh – Ona mehri mening taftimdan ham kuchliroq”.
O`limdan so`rashibdi: “Senga bas keladigan kuch bormi dunyoda?”
“Bor! – deb javob beribdi o`lim” – “Ona mehri meni ham ham chekintiradi”.
Daryoi azimdan so`rashibdi: “Sendan kuchliroq jonzot bormi dunyo?”
“Bor! – debdi Daryoi azim” – “Ona mahri mendan kuchliroq, zo`rroq”…
Ha, Ona mehri toshni eritadi, qahri tog`ni qulatadi, daryoni jilovlay oladi…
Quyosh – haroratini, Oy – nurini, hayot – go`zalligini Onadan olgan, deydi xalq. Tabiat tarovati, gullar isi, hayot nashidasi, inson ko`rkamligi, odamiyligi, inson aql-idroki, fahm-farosati – bari-barisi onaizordan!
Dunyoda pirma’no bir so`z bor, men undan ortiq va yaxshiroq so’zni bilmayman. Bu so`z – “Ota-onangga raxmat”, degan yoqimli so`zdir. Uning aksi ham bor: u eng yomon, eng yoqimsiz – oq padar, ona suti ko`r qilgur, degan so`zlardir. Ey o`g`illar, qizlar birinchi so’z doimiy hamrohingiz bo`lsin, ikkinchisidan saqlaning!
Ota-ona uchun farzanddan aziz, farzanddan shirin narsa yo`q. Ota-ona farzandining sog`lig`i, kamoloti va kelajagi yo`lida hatto o`zini qurbon qilishga rozi bo`ladi. Ota-ona o`g`il-qiziga o`z umri, aql-idroki, shodligini o`z shodligi, baxtini o`z baxti deb anglaydi, shodligu quvonchidan quvonadi, qayg`usiga sherik bo`ladi.
Shunday ekan, bu oily ne’matni, xazinamizni borida qarlaylik, qadriga yetaylik.
Har narsaning ikki tomoni bor deganlaridek, yuqorida siz bilan faqat ko`nglimizga hush yoquvchi, iliq so`zlar bilan suhbatlashdik. Ming afsuslar bilan hatto, achchiq bo`lsa ham aytish kerakki, hayotimizda bunday insonlarning aksi ham uchrab turadi. Ota-onalar, ota-onalik baxtidan o’zlarini mosuvo qilib ham, hayotda bosh ko`tarib yurishibdi. Shunday naql bor, biz buni yuqorida ham zikr qilgan edik, inson hayotidagi eng daxshatli so`z, bir umrlik tamg`a. Bu tamg`a nafaqat o`sha insonning balki butun avlodiga tatigulik meros bo’ladi. Bu “Oq padar” degan lanatdir. Biz bu hunuk iborani faqat ota-onalar farzandlariga nisbatan qo`llashadi degan tushunchaga egamiz. Buni qarangki, aksincha farzandlar ham ota-onasiga nisbatan ishlatiladigan hollar uchrar ekan. Bir hadisda o`qigan edim: Ulamoning oldiga bir ota kelib, o`z farzandidan arz qilibdi. Holimdan habar olmaydi, hatto yo`qlamaydi, men uni oq qilmoqchiman balki uni siz bundan ogohlantirsangiz, sizning gaplaringiz kor qilarmidi – debdi. Ulamo otaning farzandini huzuriga chaqirib unga tanbeh bermoqchi bo’libdi. Undan bunday qilishini sababini so`ragan ekan. O`g`il javoban unga shunday debdi – To`g`ri bu borada men gunohkorman, lekin, Siz meni ismimni ma’nosini bilasizmi, ma’nosi “ko`rshapalak” degani. Ota-onaning bu hayotdagi birinchi vazifasi farzandlariga ma’noli, hosiyatli ism qo’yishi emasmi. Farzand o`z ismidan farxrlanishi, unga munosib bo`lishga harakat qilishi kerak emasmi? –deya javob qaytaribdi. Ulamo otani huzuriga chaqirib: — siz farzandingizni oq qilishga haqli emassiz chunki u, unga ism qo`ygan kuningiz sizni oq qilgan ekan deya, javob beribdi. Bu misol tariqasida aytilgan hikoya dengizdan tomchi, xolos. Bir kuni “Saniya” ismli qizdan ismingizni ma’nosi nima deb so`rasam, u javoban otamni ismi “Sanjar” onamniki “Roziya”, ikkalasining ismlaridan otamnikidan “San” onamnikidan “iya” qo`shimchalarini olib ismimni yasashgan, dedi. Hayron bo`ldim nima uchun, buni ma’nosi nima, ism qo`yish yoki yashash ermak uchunmi? Buni ta’riflashga hatto lol qolasan kishi. Bunday voqealar hayotda uchrab turadi.
Ne azoblarni bo`yniga olib farzandni dunyoga keltiradi-yu, lekin jannatning mevasi deb atalmish jigargo`shasidan yuz o`giradigan, u menga kerak emas, menga ortiqcha yuk, meni oyog’imga ipsiz zanjir bo`ladi, deydigan bag`ri toshlar ham uchrab turadi.
Hayotda qanchadan qancha oilalar shu farzand degan mo`jizaga, tirmoqqa zor, kecha-yu kunduz Ollohdan iltijo qilib kutayotganlar oz emas. Bir kam dunyo, “kimdir farzandga, yana kimdir ota-onaga zor, kimlardir esa ularni qiladi hor”.
Farzand ota-onani tanlashga qodir emas, bu haqida o`ylashning o’zi azmi gunohdir. Ba’zilar ulardan uyalishadi, or qilishadi. Qaytar dunyo, bu hayotda hech bir gunoh jazosiz qolmaydi.
Aziz suhbatdosh, bu mavzuda yana soatlab, hatto yillab suhbat qurish mumkin, lekin “So`zingni ayt uqganga”, deganlaridek bundan o’zingizga yetarlicha xulosa chiqarmasandiz, bundan foyda yo`q. Ota-onangiz hali hayotligida ularga mehr ko`rsating, duosini oling, yonlarida ko`proq bo`lishga harakat qiling, ahir ular ham hayotda g`animat. Keyin holasangiz ham ularni topa olmaysiz. Izlariga hatto, sizga tanbeh berganida yoqmagan so`zlariga ham zor bo`lasiz. Shunday ekan, biz – farzandlar ana shunday saxovatga fidoiylik bilan javob bermog`imiz ham farz, ham qarzdiz.
Xatirchi tumani Do’stlik MFY otinoyisi
Barnoeva Tursunoy
“Shahar tojini izlama, ota-onang roziligini izla!”
Odatda otani “Padari buzrukvor”, onani esa “Mehribon volida” deymiz. Chunki, har bir inson uchun otadan ulug` qadrdon, onadan mehribon va yaqin kishi yo`q. Ular siz bilan bizni dunyoga keltirib, ko’z qorachig`idek asrab avaylab voyaga yetkazibgina qolmasdan hamma vaqt quyosh yanglig` hayotimizga nur ato etadilar, tunimizni yorug`, yo`llarimizni oydin qiladilar. Shu boisdan ham, eng go`zal dostonlar, eng yaxshi qo`shiqlar, eng yoqimli kuylar ana shu ulug` zotlarga bag`ishlangani bejiz emas.
Xalqimiz ijodidagi eng mazmunli sahifalar ham ota-onalarga bag`ishlagandirlar.
Ota – aql, ona – idrok.
Otangni quyosh deb bilsang,
Onangni oy deb bil!
Ona kulsa xona to`lar,
Ota kulsa g`aming
Otasini og`ritgan el ichida xor bo`lur,
Onasini og`ritgan parcha nonga zor bo`lur.
kabi hikmatlarning har birida hayotiy haqiqat, buyuk insoniylik aks etgan deya olamiz. Ota-onalarni behad ulug`lovchi, ularning nuroniy, tiniq va nurafshon siymolarini gavdalantiruvchi ajoyib dostonlar, ertaklar, afsonalar, naql-rivoyatlar ham talaygina. Ulardan biri:
Hikoyat: kunlardan bir kun yurtni yov bosibdi. Elni tig`dan o`tkazibdi, ekinzorlarni yondiribdi, talab vayron qilibdi. Navbat bir mushtipar onaga kelibdi. Onaning bir o`g`li va bir qizi bo’lib, ularni haddan ziyod yaxshi ko`rar, ular uchun hatto jonini berishga ham tayyor ekan. Bosqinchi shoh onani sinab ko`rmoqchi bo`libdi:
— Seni o`ldirmoqchi emasman, katta bo`lganida qasos olishi mumkin bo`lgan o’g’lingni o’ldirmoqchiman. Aytishlariga qaraganda, ona farzandlari uchun jonini berishga ham tayyor emish. Menga joning emas, charosdek chiroyli ko`zlaring kerak. Bordi-yu o`ng ko`zingni o`yib bersang o`g`ling omon qoladi, bo`lmasa qatl qilaman – debdi.
Ona:
— (O`ylab ham o`tirmay) Ko`zim kerak bo’lsa o`yib ol, ammo bolamga tegma, — debdi. Jallodlar onaning o`ng ko`zini o`yib olishibdi, ona oh deb og`iz ochmabdi Qonxo`r shoh:
— Endi chap ko`zingni bersang qizing ham sog` qoladi, — debdi.
Ona hech ikkilanmay rozi bo`libdi. Jallodlar onaning chap ko`zini ham o`yib olishibdi. Onaizor ikki ko`zidan ajralibdi-yu, bolalari omon qolibdi. Bu orada el bahodirlari qo`zg`olib, bosqinchi podshoni yurtdan quvib chiqarishibdi. Ona mehri, jasorati oldida bosh egib, xaloyiq uni yurtga boshliq etib tayinlabdi. Ikki ko`zidan ayrilgan ona o`g`lini o`ng ko`zi, qizini chap ko`zi qilib, uzoq yashabdi, yurtni adolat bilan boshqaribdi.
Ona – endi tili chiqa boshlagan norasida go`dakning ilk bor aytiladigan so`zi. Bu so`z umrbod uning tilidan tushmaydi, dilidan ketmaydi. Boshida shafoatli kunlar
mavjurganda ham yoki og`ir kunlar tushib, nochor ahvolda qolgan chog`larida ham lablarining beixtiyor: “Ona!” – deya shivirlashini, kim bilmaydi deysiz!
Qani ko`raylik-chi, ona so`zi nimani anglatar ekan? Ona so`zi uchta harfdan iborat bo`lib, u o`zida oriyat, nafosat, andisha so`zlarining ma’nolarini to`liq mujassamlashtirgandir. Bular pokizalik, ma’naviyat, go`zallik uyg`unlashib Ona so`zi bunyod bo`ladi. Ona u fozila, oqila, komila. U e’tiqod, mehr-muxabbat va nafosat gulshaninng sohibasi. Bu so`z yashash umidi, hayotga tashnalik, dunyoni anglashning boshlanishi demakdir.
Go`dak qalbini isituvchi ilk nur onaning mehr-muxabbatga to`la ko`zidan tushadi. Onaning jo`shqin va so`nmas mehri hamisha va hamma yerda bolasi bilan, bu mehr samodek cheksiz, musaffo havodek zarur va sahiydir.
Ayolni sevmagan, ardoqlamagan, kuylamagan kim bor dunyoda. Ehe, dunyoda ne-ne ulug` zotlar, sohibqironlar, sarkardalar, sultonlar, donishmandlar, daholar o`tmadi deysiz. Bugungi ayol – uy bekasi, xizmatchi, olima, agronom, lekin, bu bir tomon, ammo u birinchi galda, kelgusi avlodni dunyoga keltiruvchi ona. Bu moborak, ulug` zot haqida qancha so`z yuritsak, shuncha oz.
“Dunyo tor bo`lganda ham, ona bag`ri keng!”.
“Onani derlar – yerning quyoshi, bashariyat aqlu hissining boshi”.
“Onaning bir qo`li beshikni, ikkinchi qo`li dunyoni tebratadi”.
Oilada otaning ta’sir kuchi katta ekanligini faqat yoshlik yillaridagina emas, balki ulg`aygandan keyin ham his qilasan kishi. O`z otasini mehribon, g`amxo`r, talabchan, odil inson deb atay oladigan odamgina baxtlidir.
Ota bola uchun mustahkam tayanch, or-nomus, kelajagi yo`lidagi orzu-umidi, haqiqat va adolat posbosi. Ijtimoiy va mehnat faoliyati bilan, yaxshi axloqi va xulqi bilan o`rnak, har bir yaxshi ishda ustoz, murabbiy, saxovat va muruvvat maktabidir.
Oqil bobo shunday deydi: “Ey o`g`lonlarim, qizaloqlarim, yoshlikdan boshlab ota-onangizni qadriga yeting, ularning hurmati, izzat-ikromini joyiga qo`ying, aytganlaridan chiqmang. Chunki, ota-ona hech qachon yomon bo`l demaydi. Aksincha, o`zini o`tu suvga urib bolam bezavol o`ssin, voyaga yetib, katta hayotga qadam qo`ysin deb, o`zini fido qilgudek bo’ladi. Baxt-saodatingiz, kelajagingiz yo`lida fidoiylik ko`rsatishadi”.
“Otani – quyosh, onani — oy” deb bilgan xalqimiz ularning qadriga yetish, e’zozlash, boshga ko`tarish, padari buzrukvorining tuz haqini, volidayi mehribonining sut haqini oqlash har bir o`g`il-qizning vijdoniy burchi ekanligini alohida uqtiradi.
“Quyoshdan so`rashibdi: Sening haroratingdan zo`rroq harorat bormi?”
“Bor – javob beribdi Quyosh – Ona mehri mening taftimdan ham kuchliroq”.
O`limdan so`rashibdi: “Senga bas keladigan kuch bormi dunyoda?”
“Bor! – deb javob beribdi o`lim” – “Ona mehri meni ham ham chekintiradi”.
Daryoi azimdan so`rashibdi: “Sendan kuchliroq jonzot bormi dunyo?”
“Bor! – debdi Daryoi azim” – “Ona mahri mendan kuchliroq, zo`rroq”…
Ha, Ona mehri toshni eritadi, qahri tog`ni qulatadi, daryoni jilovlay oladi…
Quyosh – haroratini, Oy – nurini, hayot – go`zalligini Onadan olgan, deydi xalq. Tabiat tarovati, gullar isi, hayot nashidasi, inson ko`rkamligi, odamiyligi, inson aql-idroki, fahm-farosati – bari-barisi onaizordan!
Dunyoda pirma’no bir so`z bor, men undan ortiq va yaxshiroq so’zni bilmayman. Bu so`z – “Ota-onangga raxmat”, degan yoqimli so`zdir. Uning aksi ham bor: u eng yomon, eng yoqimsiz – oq padar, ona suti ko`r qilgur, degan so`zlardir. Ey o`g`illar, qizlar birinchi so’z doimiy hamrohingiz bo`lsin, ikkinchisidan saqlaning!
Ota-ona uchun farzanddan aziz, farzanddan shirin narsa yo`q. Ota-ona farzandining sog`lig`i, kamoloti va kelajagi yo`lida hatto o`zini qurbon qilishga rozi bo`ladi. Ota-ona o`g`il-qiziga o`z umri, aql-idroki, shodligini o`z shodligi, baxtini o`z baxti deb anglaydi, shodligu quvonchidan quvonadi, qayg`usiga sherik bo`ladi.
Shunday ekan, bu oily ne’matni, xazinamizni borida qarlaylik, qadriga yetaylik.
Har narsaning ikki tomoni bor deganlaridek, yuqorida siz bilan faqat ko`nglimizga hush yoquvchi, iliq so`zlar bilan suhbatlashdik. Ming afsuslar bilan hatto, achchiq bo`lsa ham aytish kerakki, hayotimizda bunday insonlarning aksi ham uchrab turadi. Ota-onalar, ota-onalik baxtidan o’zlarini mosuvo qilib ham, hayotda bosh ko`tarib yurishibdi. Shunday naql bor, biz buni yuqorida ham zikr qilgan edik, inson hayotidagi eng daxshatli so`z, bir umrlik tamg`a. Bu tamg`a nafaqat o`sha insonning balki butun avlodiga tatigulik meros bo’ladi. Bu “Oq padar” degan lanatdir. Biz bu hunuk iborani faqat ota-onalar farzandlariga nisbatan qo`llashadi degan tushunchaga egamiz. Buni qarangki, aksincha farzandlar ham ota-onasiga nisbatan ishlatiladigan hollar uchrar ekan. Bir hadisda o`qigan edim: Ulamoning oldiga bir ota kelib, o`z farzandidan arz qilibdi. Holimdan habar olmaydi, hatto yo`qlamaydi, men uni oq qilmoqchiman balki uni siz bundan ogohlantirsangiz, sizning gaplaringiz kor qilarmidi – debdi. Ulamo otaning farzandini huzuriga chaqirib unga tanbeh bermoqchi bo’libdi. Undan bunday qilishini sababini so`ragan ekan. O`g`il javoban unga shunday debdi – To`g`ri bu borada men gunohkorman, lekin, Siz meni ismimni ma’nosini bilasizmi, ma’nosi “ko`rshapalak” degani. Ota-onaning bu hayotdagi birinchi vazifasi farzandlariga ma’noli, hosiyatli ism qo’yishi emasmi. Farzand o`z ismidan farxrlanishi, unga munosib bo`lishga harakat qilishi kerak emasmi? –deya javob qaytaribdi. Ulamo otani huzuriga chaqirib: — siz farzandingizni oq qilishga haqli emassiz chunki u, unga ism qo`ygan kuningiz sizni oq qilgan ekan deya, javob beribdi. Bu misol tariqasida aytilgan hikoya dengizdan tomchi, xolos. Bir kuni “Saniya” ismli qizdan ismingizni ma’nosi nima deb so`rasam, u javoban otamni ismi “Sanjar” onamniki “Roziya”, ikkalasining ismlaridan otamnikidan “San” onamnikidan “iya” qo`shimchalarini olib ismimni yasashgan, dedi. Hayron bo`ldim nima uchun, buni ma’nosi nima, ism qo`yish yoki yashash ermak uchunmi? Buni ta’riflashga hatto lol qolasan kishi. Bunday voqealar hayotda uchrab turadi.
Ne azoblarni bo`yniga olib farzandni dunyoga keltiradi-yu, lekin jannatning mevasi deb atalmish jigargo`shasidan yuz o`giradigan, u menga kerak emas, menga ortiqcha yuk, meni oyog’imga ipsiz zanjir bo`ladi, deydigan bag`ri toshlar ham uchrab turadi.
Hayotda qanchadan qancha oilalar shu farzand degan mo`jizaga, tirmoqqa zor, kecha-yu kunduz Ollohdan iltijo qilib kutayotganlar oz emas. Bir kam dunyo, “kimdir farzandga, yana kimdir ota-onaga zor, kimlardir esa ularni qiladi hor”.
Farzand ota-onani tanlashga qodir emas, bu haqida o`ylashning o’zi azmi gunohdir. Ba’zilar ulardan uyalishadi, or qilishadi. Qaytar dunyo, bu hayotda hech bir gunoh jazosiz qolmaydi.
Aziz suhbatdosh, bu mavzuda yana soatlab, hatto yillab suhbat qurish mumkin, lekin “So`zingni ayt uqganga”, deganlaridek bundan o’zingizga yetarlicha xulosa chiqarmasandiz, bundan foyda yo`q. Ota-onangiz hali hayotligida ularga mehr ko`rsating, duosini oling, yonlarida ko`proq bo`lishga harakat qiling, ahir ular ham hayotda g`animat. Keyin holasangiz ham ularni topa olmaysiz. Izlariga hatto, sizga tanbeh berganida yoqmagan so`zlariga ham zor bo`lasiz. Shunday ekan, biz – farzandlar ana shunday saxovatga fidoiylik bilan javob bermog`imiz ham farz, ham qarzdiz.
Xatirchi tumani Do’stlik MFY otinoyisi
Barnoeva Tursunoy
