Бугунги жамиятда инсонлар ўртасидаги мулоқот кўпинча тезкор ва юзаки бўлиб бормоқда. Осонлик билан ахборот алмашинуви, турли технологияларнинг ривожи билан одамлар орасида сўз еркинлиги кенгайди. Аммо бу еркинлик кўпинча ижтимоий ва ахлоқий меъёрларга зид бўлган ғийбат каби иллатларни ҳам ўз ичига олади. Ғийбат - кимнингдир ортидан гапириш, у ҳақда ёмон маънода сўз юритиш бўлиб, жамият учун зарарли оқибатлар туғдирадиган ҳодисадир. Одатда, бу гаплар ҳақиқат бўлиши мумкин, аммо улар салбий, пасткашликка қаратилган бўлиб, тингловчиларда муайян шахсга нисбатан ёмон фикр пайдо қилади. Исломда эса ғийбат қилиш гуноҳ саналади. Қуръонда Аллоҳ таоло: “Эй иймон келтирганлар, бир-бирларингизнинг ғийбатингизни қилманглар. Бирор киши ўлган биродарининг гўштини eйишни ёқтирадими?" (Ҳужурот, 12-оят) деб марҳамат қилган. Бу оят ғийбатнинг нафақат руҳий, балки ахлоқий жиҳатдан ҳам қандай зарарли эканлигини кўрсатади. Жамиятда ғийбат кўпинча ўз-ўзини оқлаш, бошқаларни паст кўрсатиш орқали ўз мавқеини кўтаришга қаратилган бўлиши мумкин. Шунингдек, баъзида инсонлар ғийбат орқали бошқаларнинг эътиборини жалб қилиш, суҳбатни қизиқарли қилиш ёки шунчаки ўзларининг ички ҳиссиётларини бўшатиш мақсадида бундай иллатга йўл қўйишади. Аммо ғийбат ижтимоий муҳитни бузади, инсонлар орасидаги ишончни йўқотади ва алоқаларни заифлаштиради. Бундан ташқари, ғийбат хуруж қилишнинг энг кучсиз шаклидир, чунки бу инсоннинг орқасидан қилинади ва унга қарши кўриладиган ҳақиқий мулоқот йўқ. Бу эса одамлар ўртасида ўзаро ишончсизлик ва адоват пайдо бўлишига олиб келади. Ижтимоий тармоқлар ва интернетнинг ривожи билан эса ғийбат энди янада кенг ёйилди. Бир кишининг ёмон сўзлари бошқа одамларга сониялар ичида етиб бориши мумкин ва бу нафақат алоҳида шахслар, балки бутун жамиятни қўзғатиши мумкин. Ислом динида эса ғийбат қилиш ҳаром ҳисобланади. Ғийбат инсонларни бир-биридан узоқлаштиради, жамиятда фитна ва нифоқ келтиради. Ислом оламида ҳадислар ва фиқҳий асарларда ғийбатнинг зарарли томонлари кэнг ёритилган. Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.): “Кимда ким дунёда бир биродарини ғийбат қилган бўлса, уни кечирим сўраш билан покласин, акс ҳолда у охират куни жазога тортилади”, деб айтганлар. Бу нафақат мусулмонлар учун, балки бошқа динларга мансуб бўлган инсонлар учун ҳам муҳим сабоқдир. Ахлоқий нуқтаи назардан ҳам, ғийбат қилиш инсоний қадриятларга зид ҳисобланади. Ғийбат қилиш орқали инсон бошқа бировнинг шаънини топтайди, бу эса ахлоқий жиҳатдан қабул қилиб бўлмайдиган ҳолатдир. Ҳар бир жамиятда инсонийлик, ҳурмат, очиқ мулоқот ва ўзаро ишонч қадрланади, аммо ғийбат буларнинг барчасига путур етказади. Ғийбат нафақат жамият, балки инсон руҳиятига ҳам салбий таъсир кўрсатади. Инсонлар орасида ғийбатнинг кeнг тарқалиши ўз-ўзига ишончсизлик, қўрқув ва хавотирга олиб келади. Ғийбат қурбони бўлган киши ўзини заиф, ҳимоясиз ва ёлғиз ҳис қилиши мумкин. Бу эса дeпрeссия, стрeсс ва руҳий босимни кучайтиради. Бундан ташқари, ғийбатнинг тарқалиши бир гуруҳ одамларни бошқа бир гуруҳга қарши қўйиб қўйиши мумкин, бу эса жамиятдаги ижтимоий бўлинишларни кучайтиради. Ижтимоий нуқтаи назардан қараганда, ғийбат туфайли юзага келган адоватлар, нотўғри тушунчалар ва ажралишлар жамиятнинг ижтимоий тузилишини емириши мумкин. Минг афсуски ҳозирги кунда ғийбат мусулмон бандаларни, айниқса аёлларни энг севимли “машғулоти”га айланди. Иккита одамни боши бирикса кимнидир ғийбат қилади. Бу иш шунчалик оддий холатга айланиб қолдики, уни ҳатто гуноҳлигини ўйлаб ҳам кўрмаймиз. Хатто баъзилари бугун ғийбатга бордингми деб ном ҳам қўйиб олишган, номи ҳам “Ғийбат” уялмасдан шу номни қўйганлар-а? Ваҳоланки бу ишни гуноҳлигини Аллоҳ таоло ўз биродарингни гўштин ўлик холатда ейишлик билан тенглаштириб қўйди. Шаръий китобларимизда ғийбатни турларидан бирига кўзи билан ёки қошлари билан ишора қилиб бировни устидан масхара қилиш киритилган.
Демак ҳар қандай ҳолатда бировни устидан кулишликка ёки масхара қилишга мўмин бандага изн берилмас екан. Хулоса ўрнида шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, ғийбат - бу жамиятни секин-аста емирувчи ва инсонларнинг ўзаро муносабатларига жиддий зарар етказувчи иллатдир. Ғийбатдан қочиш, ўзини назорат қилиш ва бошқалар билан очиқ мулоқотда бўлиш орқали инсонлар бу зарарли одатдан сақланишлари мумкин. Шундай экан, жамиятнинг ҳар бир аъзоси ғийбатдан йироқ бўлиши ва ўзаро ҳурмат ва ишончни кучайтириши лозим.