Либоснинг одоблари ҳақида...
Имомнинг ташқи кўринишлиги ўзига хос бўлишлиги уни атрофидаги бошқа инсонларга нисбатан паст назар билан қарашлиги ва кибру ҳавога берилишлиги ҳамда ўзини бошқалардан юқорироқ мартабали деб ўйлашлигига сабаб бўлмаслиги керак. Акс ҳолда унинг ташқи кўринишлигидаги гўзаллиги ва шаклу шамоили, маънавиятининг пастлиги туфайли ҳеч қандай эътибор ва ҳурматга лойиқ эмаслигини ифода этади. Бу ҳолат имомни дунёда халқнинг эътиборидан узоқлаштириб охиратда аламли азобларга дучор бўлишлигига сабаб бўлади.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْشِي قَدْ أَعْجَبَتْهُ جُمَّتُهُ وَبُرْدَاهُ إِذْ خُسِفَ بِهِ اْلأَرْضُ فَهُوَ يَتَجَلْجَلُ فِي اْلأَرْضِ حَتَّى تَقُومَ السَّاعَةُ. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Бир киши ўзининг соч шокиласига ва кийи-мига маҳлиё бўлиб юриб бораётганда, бирдан уни ер ютиб юборди. Энди у қиёмат қоим бўлгунча пастга тушиб бораверади”, дедилар”.
Икки шайх ривоят қилганлар.
وَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: كُلُوا وَاشْرَبُوا وَالْبَسُوا وَتَصَدَّقُوا فِي غَيْرِ إِسْرَافٍ وَلاَ مَخِيلَةٍ.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Енглар, ичинглар, кийинглар ва садақа қилинглар, исроф ва мутакаббирлик бўлмаса бўлди”, дедилар”.
عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ يَزِيدَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَتْ يَدُ كُمِّ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلمإِلَى الرُّسْغِ.
Асмаа бинти Язийд розияллоҳу анҳо айтадилар:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг енглари русғ(билак билан кафтни боғловчи бўғин)гача эди”.
Шарҳ: Енгни бундан узун қилиб юбориш ҳам яхши эмас. Эҳтимол ўша вақтларда енгни узун қилиш ҳам такаббурликнинг бир кўриниши бўлгандир. Аммо енгни ўта калта қилиб кийим киймоқлик ҳам имомларнинг мавқеъларига мос эмаслигини ҳам ушбу ҳадиси шарифдан тушунсак бўлади. Зотан енгни узун бўлишлиги имомнинг салобати, ҳайбати ва виқорини янада ошишлигига сабаб бўлади.
Фуқаҳоларимиз - барчаларига Аллоҳ таолонинг раҳмати бўлсин - бу масала бўйича келган барча ҳужжат ва далилларни ўрганиб чиққанларидан кейин қуйидаги хулосага келганлар:
“Кийимнинг ҳукми бир нечадир:
1. Фарз.
Бу авратни беркитадиган ва иссиқ-совуқни қайтарадиган кийимдир. У пахта ёки канопдан, ўта нафис билан ўта ёмоннинг ўртасида бўлиши керак.Албатта, қадимги фақиҳларимиз бу гапларни ўз шароитларидан келиб чиқиб айтганлар.
2. Мустаҳаб.
Бу авратни тўсиб, зийнатни зоҳир қиладиган кийимдир.
3. Мубоҳ.
Бу жума, ҳайит ва одамлар жамланадиган кунлари ясаниш учун кийиладиган чиройли кийимлардир.
4. Макруҳ.
Бу такаббурлик ва манманлик учун кийиладиган кийим.
Бизга қолса, бешинчи қисмни ҳам зиёда қилардик,
5. Ҳаром.
Бу авратни тўсмайдиган ҳамда эркаклар учун шойи-ипак кийимлар, деган бўлар эдик.
Имомнинг ташқи кўринишлиги ўзига хос бўлишлиги уни атрофидаги бошқа инсонларга нисбатан паст назар билан қарашлиги ва кибру ҳавога берилишлиги ҳамда ўзини бошқалардан юқорироқ мартабали деб ўйлашлигига сабаб бўлмаслиги керак. Акс ҳолда унинг ташқи кўринишлигидаги гўзаллиги ва шаклу шамоили, маънавиятининг пастлиги туфайли ҳеч қандай эътибор ва ҳурматга лойиқ эмаслигини ифода этади. Бу ҳолат имомни дунёда халқнинг эътиборидан узоқлаштириб охиратда аламли азобларга дучор бўлишлигига сабаб бўлади.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْشِي قَدْ أَعْجَبَتْهُ جُمَّتُهُ وَبُرْدَاهُ إِذْ خُسِفَ بِهِ اْلأَرْضُ فَهُوَ يَتَجَلْجَلُ فِي اْلأَرْضِ حَتَّى تَقُومَ السَّاعَةُ. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Бир киши ўзининг соч шокиласига ва кийи-мига маҳлиё бўлиб юриб бораётганда, бирдан уни ер ютиб юборди. Энди у қиёмат қоим бўлгунча пастга тушиб бораверади”, дедилар”.
Икки шайх ривоят қилганлар.
وَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: كُلُوا وَاشْرَبُوا وَالْبَسُوا وَتَصَدَّقُوا فِي غَيْرِ إِسْرَافٍ وَلاَ مَخِيلَةٍ.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Енглар, ичинглар, кийинглар ва садақа қилинглар, исроф ва мутакаббирлик бўлмаса бўлди”, дедилар”.
عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ يَزِيدَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَتْ يَدُ كُمِّ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلمإِلَى الرُّسْغِ.
Асмаа бинти Язийд розияллоҳу анҳо айтадилар:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг енглари русғ(билак билан кафтни боғловчи бўғин)гача эди”.
Шарҳ: Енгни бундан узун қилиб юбориш ҳам яхши эмас. Эҳтимол ўша вақтларда енгни узун қилиш ҳам такаббурликнинг бир кўриниши бўлгандир. Аммо енгни ўта калта қилиб кийим киймоқлик ҳам имомларнинг мавқеъларига мос эмаслигини ҳам ушбу ҳадиси шарифдан тушунсак бўлади. Зотан енгни узун бўлишлиги имомнинг салобати, ҳайбати ва виқорини янада ошишлигига сабаб бўлади.
Фуқаҳоларимиз - барчаларига Аллоҳ таолонинг раҳмати бўлсин - бу масала бўйича келган барча ҳужжат ва далилларни ўрганиб чиққанларидан кейин қуйидаги хулосага келганлар:
“Кийимнинг ҳукми бир нечадир:
1. Фарз.
Бу авратни беркитадиган ва иссиқ-совуқни қайтарадиган кийимдир. У пахта ёки канопдан, ўта нафис билан ўта ёмоннинг ўртасида бўлиши керак.Албатта, қадимги фақиҳларимиз бу гапларни ўз шароитларидан келиб чиқиб айтганлар.
2. Мустаҳаб.
Бу авратни тўсиб, зийнатни зоҳир қиладиган кийимдир.
3. Мубоҳ.
Бу жума, ҳайит ва одамлар жамланадиган кунлари ясаниш учун кийиладиган чиройли кийимлардир.
4. Макруҳ.
Бу такаббурлик ва манманлик учун кийиладиган кийим.
Бизга қолса, бешинчи қисмни ҳам зиёда қилардик,
5. Ҳаром.
Бу авратни тўсмайдиган ҳамда эркаклар учун шойи-ипак кийимлар, деган бўлар эдик.
