ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Қутб минтақалари деб, олти ой кундуз ва олти ой кеча давом этадиган жойларни айтилади. Яна шундай жойлар ҳам борки, у ерларда хуфтон вақти топилмайди. Яъни, қизил шафақ йўқолиши билан дарҳол тонг отади. Миср “Дорул ифто” фатво маркази эса кундузи 18 соатдан кўп бўладиган жойларни ҳам қутб минтақаларига қўшганлар.
Баъзи ҳанафий уламоларимиз вақти топилмаган намоз зиммадан соқит бўлишини айтишган. Лекин мўътабар манбаларимиздан "Раддул муҳтор"да ушбу гап заиф экани, аслида вақти топилмаган намозлар банданинг зиммасидан соқит бўлмаслиги таъкидланган. У намозларга вақт белгилаб олинади: олти ой давом этадиган кундузда шом, хуфтон, витр, тонгни белгилаб олинади. Олти ой давом этадиган тунда эса, тонг, пешин ва асрнинг вақти белгилаб олинади. Бу вақтларни белгилашда қутбдан ташқарида бўлган энг яқин, беш вақт намоз вақтлари топиладиган жойларни эътиборга олинади.
Уламоларимиз бу гапларига Дажжол ҳақидаги ҳадисни далил қиладилар. Унда Пайғамбаримиз алайҳиссалом вақт белгилаб олишни буюрган эдилар. Имом Муслим ривоят қиладилар:
ذَكَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّال وَلُبْثَهُ فِي الأَْرْضِ أَرْبَعِينَ يَوْمًا : يَوْمٌ كَسَنَةٍ ، وَيَوْمٌ كَشَهْرٍ ، وَيَوْمٌ كَجُمُعَةٍ ، وَسَائِرُ أَيَّامِهِ كَأَيَّامِكُمْ . قَال الرَّاوِي : قُلْنَا يَا رَسُول اللَّهِ ، أَرَأَيْتَ الْيَوْمَ الَّذِي كَالسَّنَةِ ، أَتَكْفِينَا فِيهِ صَلاَةُ يَوْمٍ ؟ قَال : لاَ ، وَلَكِنِ اقْدُرُوا لَهُ
“Пайғамбар алайҳиссалом Дажжол ҳақида ва унинг ерда қолиш муддати қирқ кун, эканини зикр қилдилар. Бир куни бир йилдек, бир куни бир ойдек, бир куни бир жума (ҳафта)дек, қолган кунлари сизнинг кунларингиздек", дедилар. Ровий айтади: “Ё Расулуллоҳ! Бир йилдек ўтадиган кунда бир кунлик намоз бизга кифоя қиладими?” – дедик. У Зот: “Йўқ, лекин у кун учун (намоз вақтларини) белгилаб олинглар”, — дедилар.
Яъни, бир йилга ўхшаган кунда бир йиллик намозни ўқинглар, ҳар бир намознинг вақтини белгилаб олинглар.
Хулоса шуки, ҳамма намоз вақтлари топилмайдиган жойларда яшовчи мусулмонлар атрофидаги барча намоз вақтлари топиладиган жойларнинг вақтини оладилар. Олинган вақтдан тонг отиши ва кун ботишини билиб, рўза тутишда фойдаланадилар. Валлоҳу аълам.
Манба: "Мавсуатул фиқҳия", “Раддул Муҳтор".
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Қутб минтақалари деб, олти ой кундуз ва олти ой кеча давом этадиган жойларни айтилади. Яна шундай жойлар ҳам борки, у ерларда хуфтон вақти топилмайди. Яъни, қизил шафақ йўқолиши билан дарҳол тонг отади. Миср “Дорул ифто” фатво маркази эса кундузи 18 соатдан кўп бўладиган жойларни ҳам қутб минтақаларига қўшганлар.
Баъзи ҳанафий уламоларимиз вақти топилмаган намоз зиммадан соқит бўлишини айтишган. Лекин мўътабар манбаларимиздан "Раддул муҳтор"да ушбу гап заиф экани, аслида вақти топилмаган намозлар банданинг зиммасидан соқит бўлмаслиги таъкидланган. У намозларга вақт белгилаб олинади: олти ой давом этадиган кундузда шом, хуфтон, витр, тонгни белгилаб олинади. Олти ой давом этадиган тунда эса, тонг, пешин ва асрнинг вақти белгилаб олинади. Бу вақтларни белгилашда қутбдан ташқарида бўлган энг яқин, беш вақт намоз вақтлари топиладиган жойларни эътиборга олинади.
Уламоларимиз бу гапларига Дажжол ҳақидаги ҳадисни далил қиладилар. Унда Пайғамбаримиз алайҳиссалом вақт белгилаб олишни буюрган эдилар. Имом Муслим ривоят қиладилар:
ذَكَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الدَّجَّال وَلُبْثَهُ فِي الأَْرْضِ أَرْبَعِينَ يَوْمًا : يَوْمٌ كَسَنَةٍ ، وَيَوْمٌ كَشَهْرٍ ، وَيَوْمٌ كَجُمُعَةٍ ، وَسَائِرُ أَيَّامِهِ كَأَيَّامِكُمْ . قَال الرَّاوِي : قُلْنَا يَا رَسُول اللَّهِ ، أَرَأَيْتَ الْيَوْمَ الَّذِي كَالسَّنَةِ ، أَتَكْفِينَا فِيهِ صَلاَةُ يَوْمٍ ؟ قَال : لاَ ، وَلَكِنِ اقْدُرُوا لَهُ
“Пайғамбар алайҳиссалом Дажжол ҳақида ва унинг ерда қолиш муддати қирқ кун, эканини зикр қилдилар. Бир куни бир йилдек, бир куни бир ойдек, бир куни бир жума (ҳафта)дек, қолган кунлари сизнинг кунларингиздек", дедилар. Ровий айтади: “Ё Расулуллоҳ! Бир йилдек ўтадиган кунда бир кунлик намоз бизга кифоя қиладими?” – дедик. У Зот: “Йўқ, лекин у кун учун (намоз вақтларини) белгилаб олинглар”, — дедилар.
Яъни, бир йилга ўхшаган кунда бир йиллик намозни ўқинглар, ҳар бир намознинг вақтини белгилаб олинглар.
Хулоса шуки, ҳамма намоз вақтлари топилмайдиган жойларда яшовчи мусулмонлар атрофидаги барча намоз вақтлари топиладиган жойларнинг вақтини оладилар. Олинган вақтдан тонг отиши ва кун ботишини билиб, рўза тутишда фойдаланадилар. Валлоҳу аълам.
Манба: "Мавсуатул фиқҳия", “Раддул Муҳтор".
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
