ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳамма касалликлар ҳам рўза тутмасликка узр бўлмайди. Бу мавзуда "Фатовои ҳиндия" китобида шундай дейилади:
( وَمِنْهَا الْمَرَضُ ) الْمَرِيضُ إذَا خَافَ عَلَى نَفْسِهِ التَّلَفَ أَوْ ذَهَابَ عُضْوٍ يُفْطِرُ بِالْإِجْمَاعِ ، وَإِنْ خَافَ زِيَادَةَ الْعِلَّةِ وَامْتِدَادَهَا فَكَذَلِكَ عِنْدَنَا ، وَعَلَيْهِ الْقَضَاءُ إذَا أَفْطَرَ كَذَا فِي الْمُحِيطِ .
ثُمَّ مَعْرِفَةُ ذَلِكَ بِاجْتِهَادِ الْمَرِيضِ وَالِاجْتِهَادُ غَيْرُ مُجَرَّدِ الْوَهْمِ بَلْ هُوَ غَلَبَةُ ظَنٍّ عَنْ أَمَارَةٍ أَوْ تَجْرِبَةٍ أَوْ بِإِخْبَارِ طَبِيبٍ مُسْلِمٍ غَيْرِ ظَاهِرِ الْفِسْقِ كَذَا فِي فَتْحِ الْقَدِيرِ .
"Рўза тутмасликка узр бўладиган ҳолатлардан бири касалликдир. Касал киши жонига ёки бирор аъзосига талофат етишидан хавф қилса, уламолар ижмосига кўра, оғзини очади. Агар касаллик зиёда бўлиши ёки (тузалиши) чўзилиб кетадиган бўлса ҳам, бизни мазҳабимизда масала юқоридаги каби. (Мана шундай рўзадор касаллар) оғиз очса, қазо вожиб бўлади (каффорат эмас).
Рўзани очишни мубоҳ қиладиган касалликлар беморнинг ўз фикри билан бўлади. Беморнинг фикри эса фақат тахмин-гумонлардан иборат бўлмайди. Балки у аломатлар, тажрибалар ёки фисқи зоҳир бўлмаган мусулмон табибнинг хабар беришига таянган устун гумон (ғалабатуз-зон) бўлади" ("Фатово ҳиндия" китоби).
У киши тузалганидан кейин рўзанинг қазосини тутиб беради. Тузалишидан умид бўлмаса, рўзанинг фидясини беради. Бемор киши рўза тутиш масаласида дину диёнатдан хабари бор, моҳир шифокор ёки табиб билан маслаҳат қилиб, унинг кўрсатмасига амал қилишлари керак.
Рамазонгача яхши даволаниб олинг. Кейин рамазонда яхши ният билан Аллоҳ таолодан мадад сўраб рўзани тутиб кўринг. Дориларни саҳарлик ва ифторлик пайтларида ичиб туринг. Шу йўсинда тута олсангиз жуда яхши. Агар яна касалингиз хуруж қилса, рўза тута олмасангиз. Тузалганингиздан кейин қолиб кетган кунларни тутиб берасиз.
Лекин шуни билиш керакки, рўза тутишга халал бермайдиган касалликларни сабаб қилиб рўза тутишдан қочмаслик керак. Ҳар бир ақлли, балоғатга етган мусулмон учун Рамазон рўзасини тутиш – фарзи айндир. Чунки Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз”, дейди (Бақара сураси 183-оят).
Бошқа оятда эса: “Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин”, деб буюради (Бақара сураси 185-оят).
Албатта, рўза – ислом динининг арконларидан бири, улуғ ибодат. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ислом беш нарса устига қурилган: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, деб гувоҳлик бериш, намозни қоим қилиш, закотни бериш, байтни ҳаж қилиш ва Рамазон рўзасини тутиш”, деганлар. (Муттафақун алайҳ, Абдуллоҳ ибн Умардан ривоят қилинган). Бошқа ҳадисда эса: “Рамазон ойингизда рўза тутинглар”, деб буюрганлар. (Имом Термизий Абу Умомадан ривоят қилганлар).
Рамазон ойи – нафсни поклаш, тавба қилиш, катта-катта савобларга эга бўлиш мавсумидир. Бу ойда сабабсиз тутилмаган бир кунлик рўзани бошқа ойларда ҳар қанча тутилса у савобни топа олмайди. Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дедилар: “Ким рухсатсиз ва касал бўлмай туриб, Рамазонда бирон кун рўза тутмаса, гарчи бир умр рўза тутса ҳам, ўша бир куннинг қазосини ўтай олмайди” (Имом Термизий ривоятлари).
Валлоҳу аълам.
Ҳамма касалликлар ҳам рўза тутмасликка узр бўлмайди. Бу мавзуда "Фатовои ҳиндия" китобида шундай дейилади:
( وَمِنْهَا الْمَرَضُ ) الْمَرِيضُ إذَا خَافَ عَلَى نَفْسِهِ التَّلَفَ أَوْ ذَهَابَ عُضْوٍ يُفْطِرُ بِالْإِجْمَاعِ ، وَإِنْ خَافَ زِيَادَةَ الْعِلَّةِ وَامْتِدَادَهَا فَكَذَلِكَ عِنْدَنَا ، وَعَلَيْهِ الْقَضَاءُ إذَا أَفْطَرَ كَذَا فِي الْمُحِيطِ .
ثُمَّ مَعْرِفَةُ ذَلِكَ بِاجْتِهَادِ الْمَرِيضِ وَالِاجْتِهَادُ غَيْرُ مُجَرَّدِ الْوَهْمِ بَلْ هُوَ غَلَبَةُ ظَنٍّ عَنْ أَمَارَةٍ أَوْ تَجْرِبَةٍ أَوْ بِإِخْبَارِ طَبِيبٍ مُسْلِمٍ غَيْرِ ظَاهِرِ الْفِسْقِ كَذَا فِي فَتْحِ الْقَدِيرِ .
"Рўза тутмасликка узр бўладиган ҳолатлардан бири касалликдир. Касал киши жонига ёки бирор аъзосига талофат етишидан хавф қилса, уламолар ижмосига кўра, оғзини очади. Агар касаллик зиёда бўлиши ёки (тузалиши) чўзилиб кетадиган бўлса ҳам, бизни мазҳабимизда масала юқоридаги каби. (Мана шундай рўзадор касаллар) оғиз очса, қазо вожиб бўлади (каффорат эмас).
Рўзани очишни мубоҳ қиладиган касалликлар беморнинг ўз фикри билан бўлади. Беморнинг фикри эса фақат тахмин-гумонлардан иборат бўлмайди. Балки у аломатлар, тажрибалар ёки фисқи зоҳир бўлмаган мусулмон табибнинг хабар беришига таянган устун гумон (ғалабатуз-зон) бўлади" ("Фатово ҳиндия" китоби).
У киши тузалганидан кейин рўзанинг қазосини тутиб беради. Тузалишидан умид бўлмаса, рўзанинг фидясини беради. Бемор киши рўза тутиш масаласида дину диёнатдан хабари бор, моҳир шифокор ёки табиб билан маслаҳат қилиб, унинг кўрсатмасига амал қилишлари керак.
Рамазонгача яхши даволаниб олинг. Кейин рамазонда яхши ният билан Аллоҳ таолодан мадад сўраб рўзани тутиб кўринг. Дориларни саҳарлик ва ифторлик пайтларида ичиб туринг. Шу йўсинда тута олсангиз жуда яхши. Агар яна касалингиз хуруж қилса, рўза тута олмасангиз. Тузалганингиздан кейин қолиб кетган кунларни тутиб берасиз.
Лекин шуни билиш керакки, рўза тутишга халал бермайдиган касалликларни сабаб қилиб рўза тутишдан қочмаслик керак. Ҳар бир ақлли, балоғатга етган мусулмон учун Рамазон рўзасини тутиш – фарзи айндир. Чунки Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз”, дейди (Бақара сураси 183-оят).
Бошқа оятда эса: “Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин”, деб буюради (Бақара сураси 185-оят).
Албатта, рўза – ислом динининг арконларидан бири, улуғ ибодат. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ислом беш нарса устига қурилган: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, деб гувоҳлик бериш, намозни қоим қилиш, закотни бериш, байтни ҳаж қилиш ва Рамазон рўзасини тутиш”, деганлар. (Муттафақун алайҳ, Абдуллоҳ ибн Умардан ривоят қилинган). Бошқа ҳадисда эса: “Рамазон ойингизда рўза тутинглар”, деб буюрганлар. (Имом Термизий Абу Умомадан ривоят қилганлар).
Рамазон ойи – нафсни поклаш, тавба қилиш, катта-катта савобларга эга бўлиш мавсумидир. Бу ойда сабабсиз тутилмаган бир кунлик рўзани бошқа ойларда ҳар қанча тутилса у савобни топа олмайди. Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дедилар: “Ким рухсатсиз ва касал бўлмай туриб, Рамазонда бирон кун рўза тутмаса, гарчи бир умр рўза тутса ҳам, ўша бир куннинг қазосини ўтай олмайди” (Имом Термизий ривоятлари).
Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
